Το διεθνές περιβάλλον εισέρχεται σε μια περίοδο αυξημένης αβεβαιότητας, με γεωπολιτικές εντάσεις να συσσωρεύονται σε διαφορετικές περιοχές του πλανήτη. Σύμφωνα με ανάλυση που επικαλείται το Independent και παρουσιάζει το Πρώτο Θέμα, υπάρχουν πέντε βασικές εστίες έντασης οι οποίες, σε περίπτωση κλιμάκωσης, θα μπορούσαν να οδηγήσουν ακόμη και σε μια σύγκρουση παγκόσμιας κλίμακας μέσα στο 2026.

Η ανάλυση δεν προβλέπει αναγκαστικά έναν νέο παγκόσμιο πόλεμο, αλλά επισημαίνει ότι η ταυτόχρονη ύπαρξη πολλών ανοικτών μετώπων αυξάνει δραματικά τον κίνδυνο ατυχήματος, λάθους υπολογισμού ή ανεξέλεγκτης κλιμάκωσης. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, ακόμη και μια φαινομενικά περιφερειακή κρίση μπορεί να αποκτήσει διεθνείς διαστάσεις.

Βαλτική: η γραμμή επαφής Ρωσίας – ΝΑΤΟ

Η πρώτη και ίσως πιο επικίνδυνη εστία αφορά την περιοχή της Βαλτικής, όπου η αντιπαράθεση μεταξύ της Ρωσία και του ΝΑΤΟ παραμένει σε υψηλά επίπεδα. Οι χώρες της Βαλτικής βρίσκονται στο επίκεντρο της στρατηγικής αντιπαράθεσης, με στρατιωτικές ασκήσεις, μετακινήσεις δυνάμεων και αυξημένη παρουσία στρατευμάτων εκατέρωθεν.

Η ανησυχία δεν εστιάζεται μόνο σε μια σκόπιμη επίθεση, αλλά κυρίως στο ενδεχόμενο ενός επεισοδίου ή μιας πρόκλησης που θα ενεργοποιήσει τις ρήτρες συλλογικής άμυνας. Σε μια τέτοια περίπτωση, μια τοπική κρίση θα μπορούσε να μετατραπεί σε ευρύτερη σύγκρουση με τη συμμετοχή μεγάλων δυνάμεων.

Νότια Αμερική: Βενεζουέλα, ενέργεια και γεωπολιτικά συμφέροντα

Η δεύτερη εστία αφορά τη Νότια Αμερική και ειδικότερα τη Βενεζουέλα, όπου πολιτική αστάθεια, ενεργειακά συμφέροντα και διεθνείς παρεμβάσεις δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα. Η περιοχή παραμένει κρίσιμη λόγω των τεράστιων αποθεμάτων πετρελαίου, ενώ οποιαδήποτε σοβαρή κρίση θα μπορούσε να προκαλέσει ευρύτερη εμπλοκή, ιδίως αν εμπλακούν οι Ηνωμένες Πολιτείες.

Η ανάλυση επισημαίνει ότι οι ενεργειακές ανάγκες και οι γεωπολιτικοί ανταγωνισμοί καθιστούν τη Νότια Αμερική λιγότερο «απομονωμένη» απ’ όσο φαίνεται, με εξελίξεις που μπορούν να επηρεάσουν παγκόσμιες ισορροπίες.

Μέση Ανατολή και Κέρας της Αφρικής: πολλαπλά μέτωπα, εύθραυστες ισορροπίες

Η Μέση Ανατολή παραμένει διαχρονικά μια από τις πιο ασταθείς περιοχές του πλανήτη. Συγκρούσεις στη Γάζα, στη Συρία και γενικότερα στην ευρύτερη περιοχή, σε συνδυασμό με την αστάθεια στο Κέρας της Αφρικής και στο Σουδάν, δημιουργούν ένα συνεχές τόξο έντασης.

Το πρόβλημα εδώ δεν είναι ένα μεμονωμένο μέτωπο, αλλά η ταυτόχρονη ύπαρξη πολλών συγκρούσεων, όπου εμπλέκονται περιφερειακές και παγκόσμιες δυνάμεις. Η πιθανότητα μετάδοσης μιας κρίσης σε γειτονικές χώρες ή η εμπλοκή μεγάλων παικτών αυξάνει τον κίνδυνο γενικευμένης ανάφλεξης.

Ταϊβάν και Ειρηνικός: το πιο ευαίσθητο παγκόσμιο σημείο

Η τέταρτη εστία αφορά την Ταϊβάν, ένα από τα πιο ευαίσθητα γεωπολιτικά σημεία παγκοσμίως. Η ένταση μεταξύ Κίνα και Ηνωμένων Πολιτειών για το καθεστώς του νησιού έχει αυξηθεί, με στρατιωτικές ασκήσεις, ναυτικές κινήσεις και ρητορική επίδειξη ισχύος.

Ένα επεισόδιο στον Ειρηνικό δεν θα περιοριζόταν τοπικά. Θα επηρέαζε άμεσα το παγκόσμιο εμπόριο, τις εφοδιαστικές αλυσίδες και τη διεθνή οικονομία, εμπλέκοντας αναπόφευκτα μεγάλες δυνάμεις.

Κυβερνοεπιθέσεις: ο «αόρατος» πόλεμος

Η πέμπτη εστία δεν αφορά συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή, αλλά το πεδίο των κυβερνοεπιθέσεων. Ο ψηφιακός πόλεμος αποτελεί πλέον βασικό εργαλείο κρατών και μη κρατικών δρώντων, με επιθέσεις σε κρίσιμες υποδομές, δίκτυα ενέργειας, μεταφορών και επικοινωνιών.

Η ιδιαιτερότητα του κυβερνοχώρου είναι ότι τα όρια ευθύνης συχνά παραμένουν θολά. Ένα σοβαρό κυβερνοεπεισόδιο θα μπορούσε να προκαλέσει αντίποινα στον φυσικό κόσμο, ανοίγοντας έναν νέο κύκλο σύγκρουσης χωρίς σαφή κανόνες.

Τι σημαίνουν όλα αυτά για την Ελλάδα

Για την Ελλάδα, οι παραπάνω εστίες δεν αποτελούν απλώς μακρινές διεθνείς εξελίξεις. Μια γενικευμένη κρίση θα είχε άμεσες συνέπειες στην Ανατολική Μεσόγειο, στην ενεργειακή ασφάλεια, στις στρατιωτικές ισορροπίες και στις διπλωματικές συμμαχίες.

Η Ελλάδα, ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ, επηρεάζεται άμεσα από εξελίξεις στη Βαλτική και στην Ανατολική Ευρώπη, ενώ ταυτόχρονα βρίσκεται σε μια περιοχή που ήδη χαρακτηρίζεται από ένταση. Σε ένα παγκόσμιο περιβάλλον πολλαπλών κρίσεων, η σταθερότητα παύει να θεωρείται δεδομένη.

Ένα περιβάλλον αυξημένου ρίσκου

Η ανάλυση δεν μιλά για αναπόφευκτη σύγκρουση, αλλά για ένα περιβάλλον αυξημένου ρίσκου. Όσο περισσότερες εστίες παραμένουν ανοικτές, τόσο αυξάνεται η πιθανότητα ενός λάθους ή μιας κλιμάκωσης που θα ξεφύγει από τον έλεγχο.

Το 2026, σύμφωνα με τους αναλυτές, ενδέχεται να αποτελέσει κομβικό έτος για τη διεθνή ασφάλεια. Το ζητούμενο για τις χώρες και τις συμμαχίες δεν είναι η επίδειξη ισχύος, αλλά η διαχείριση κρίσεων σε έναν κόσμο όπου μια σπίθα μπορεί να αρκεί.