Με χαμηλές προσδοκίες και χωρίς ορατό ενδεχόμενο ουσιαστικής προόδου, πραγματοποιείται σήμερα στη Νέα Υόρκη η τριμερής συνάντηση για το Κυπριακό, ανάμεσα στον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Χριστοδουλίδη, τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ερσίν Τατάρ και τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες.
Το κλίμα έχει ήδη επιβαρυνθεί από τις προκλητικές δηλώσεις του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ επέμεινε ότι η λύση της διζωνικής ομοσπονδίας είναι πλέον «νεκρή» και πως πρέπει να αναζητηθεί νέα βάση για τις συνομιλίες.
Νέα συνάντηση τον Νοέμβριο στον ορίζοντα
Παρά τις δυσκολίες, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης εμφανίστηκε συγκρατημένα αισιόδοξος, δηλώνοντας ότι μέσα στο φθινόπωρο – πιθανότατα τον Νοέμβριο – αναμένεται νέα διευρυμένη συνάντηση για το Κυπριακό. Όπως εξήγησε, ο ρεαλιστικός στόχος της σημερινής συνάντησης είναι να γίνει μια ανασκόπηση της κατάστασης και να καθοριστεί η επόμενη συνάντηση, μετά τις εκλογές στα κατεχόμενα, δηλαδή μετά τις 19 Οκτωβρίου.
Σκληρή απάντηση Χριστοδουλίδη στον Ερντογάν
Από το ίδιο βήμα του ΟΗΕ, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας αποδόμησε την ομιλία του Τούρκου Προέδρου, κατηγορώντας τον για «επιλεκτική ευαισθησία και υποκρισία στον μέγιστο βαθμό». Απέρριψε κατηγορηματικά τις τουρκικές θέσεις περί δύο κρατών και κάλεσε τον Ερντογάν να τερματίσει την κατοχή μέσω διαπραγματεύσεων, με στόχο μια συνολική λύση που θα επανενώνει την Κύπρο σε μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα – πάντα σύμφωνα με τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και τις αρχές του διεθνούς δικαίου.
Τατάρ: Απόρριψη της ομοσπονδίας και επίθεση στην ελληνοκυπριακή πλευρά
Λίγες ώρες πριν τη συνάντηση, ο Ερσίν Τατάρ, σε συνέντευξή του στο πρακτορείο Anadolu, απέρριψε το μοντέλο της ομοσπονδίας, υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για στρατηγική της ελληνοκυπριακής πλευράς με στόχο την απομάκρυνση των τουρκικών στρατευμάτων και τον τερματισμό του εγγυητικού ρόλου της Τουρκίας. Ξεκαθάρισε ότι όλες οι διαπραγματεύσεις γίνονται σε πλήρη συνεννόηση με την Άγκυρα.
Ο Τατάρ επικαλέστηκε την ομιλία Ερντογάν, λέγοντας ότι οι Τουρκοκύπριοι έχουν δικαίωμα στην αυτοδιάθεση και ισχυρούς δεσμούς με την Τουρκία. Τόνισε ότι οποιαδήποτε προσπάθεια αποκλεισμού της Τουρκίας και επιβολής συνεργασίας με τους Ελληνοκύπριους, που θα μετατρέψει την Κύπρο σε «ελληνικό νησί», θα απορριφθεί κατηγορηματικά.
Κριτική για την αγορά αμυντικών συστημάτων από το Ισραήλ
Ο Τουρκοκύπριος ηγέτης δεν παρέλειψε να σχολιάσει και την πρόσφατη αγορά συστημάτων αεράμυνας από το Ισραήλ, υποστηρίζοντας ότι ο Χριστοδουλίδης ξεπέρασε τις δυνατότητές του σε μια προσπάθεια ενίσχυσης της διεθνούς του επιρροής. Χαρακτήρισε την κίνηση αυτή επικίνδυνη, λέγοντας ότι έχει μετατρέψει το νότιο τμήμα της Κύπρου σε μια πολύ πιο επικίνδυνη περιοχή. Ο Τατάρ επανέλαβε ότι δεν πρόκειται να εγκαταλείψει ποτέ το μοντέλο των δύο κρατών και θα μεταφέρει αυτή τη θέση στη σημερινή του συνάντηση με τον Γκουτέρες.
Το προσωπικό στοίχημα του Αντόνιο Γκουτέρες
Σύμφωνα με πληροφορίες του απεσταλμένου του ΡΙΚ στη Νέα Υόρκη, Ανδρέα Παφίτη, ο Αντόνιο Γκουτέρες αντιμετωπίζει το Κυπριακό ως προσωπικό στοίχημα και φέρεται αποφασισμένος να επιτευχθεί πρόοδος ώστε να επαναρχίσουν οι συνομιλίες. Ο ρεαλιστικός στόχος της σημερινής συνάντησης είναι η ανασκόπηση των όσων έχουν λεχθεί και υλοποιηθεί από την προηγούμενη διευρυμένη συνάντηση και ο καθορισμός της επόμενης.
Η αρχή της αμοιβαιότητας και οι εκλογές στα κατεχόμενα
Σύμφωνα με τις πληροφορίες του ΡΙΚ, αν ο Τατάρ επιχειρήσει να αποκομίσει προεκλογικά οφέλη μέσω της διάνοιξης οδοφραγμάτων, τότε θα τεθεί ξανά στο τραπέζι η αρχή της αμοιβαιότητας: για κάθε αίτημα της τουρκοκυπριακής πλευράς, θα πρέπει να ικανοποιείται αντίστοιχο αίτημα της ελληνοκυπριακής.
Ο Γενικός Γραμματέας βλέπει στο Κυπριακό μια ευκαιρία να αποδείξει την αποτελεσματικότητα και τον αντίκτυπο των Ηνωμένων Εθνών. Η αντίληψη που επικρατεί τόσο στον ίδιο όσο και στα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, με τα οποία ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης είχε γεύμα εργασίας, είναι ότι οι εξελίξεις μετατίθενται για μετά τις παράνομες εκλογές στα κατεχόμενα, και ειδικά αν υπάρξει αλλαγή ηγεσίας.
Μέχρι τότε, αναμένεται να φτάσει στην Κύπρο και ο νέος ειδικός αντιπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα, Κασίμ Ντιανιέ, ο οποίος θα αναλάβει να διαχειριστεί τις επόμενες φάσεις της διαδικασίας.
