Πέντε ελληνικά διασυνοριακά ενεργειακά εγχειρήματα αναδιαμορφώνουν τον χάρτη της Ανατολικής Μεσογείου και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Η στρατηγική ανάδειξης της Ελλάδας σε πύλη ενεργειακού εφοδιασμού της περιοχής αποκτά νέα ώθηση, μετά τις συμφωνίες που υπεγράφησαν στις 6 και 7 Νοεμβρίου στην Αθήνα, στο πλαίσιο της Υπουργικής Συνάντησης της Διατλαντικής Ενεργειακής Συνεργασίας (P-TEC), με τη συμμετοχή εκπροσώπων της κυβέρνησης και του αμερικανικού ενεργειακού τομέα.
Τα πέντε σχέδια που βρίσκονται στο επίκεντρο είναι:
Η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Αιγύπτου.
Ο «κάθετος» διάδρομος μεταφοράς φυσικού αερίου προς τις χώρες της περιοχής, με αφετηρία την Ελλάδα.
Η μακροχρόνια συμφωνία εισαγωγής LNG από τις ΗΠΑ και οι αντίστοιχες συμφωνίες επανεξαγωγής του στην ευρύτερη περιοχή.
Η πρόταση για τροφοδοσία της Κύπρου με φυσικό αέριο από τα κοιτάσματα του Ισραήλ.
Η γεώτρηση στο Ιόνιο για την αξιολόγηση νέου «στόχου» φυσικού αερίου.
Σε δηλώσεις προς το ΑΠΕ για τις επιχειρηματικές συμφωνίες που επιτεύχθηκαν στην P-TEC ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Σταύρος Παπασταύρου επισημαίνει:
«Η 6η Σύνοδος της Σύμπραξης για τη Διατλαντική Συνεργασία στην Ενέργεια (P-TEC), που ολοκληρώθηκε πριν από λίγες ημέρες στην Αθήνα, άφησε ένα ισχυρό γεωπολιτικό αποτύπωμα για τη χώρα μας και για ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο. Ήταν μια συνάντηση, όχι λόγων και διακηρύξεων, αλλά συγκεκριμένων συμφωνιών και αποφάσεων στον τομέα της ενέργειας, με αποτελέσματα που έχουν άμεση και μελλοντική αξία.
Αξιοποιήσαμε τη μοναδική γεωγραφική θέση της Πατρίδας μας, τις υποδομές μας, την ξεκάθαρη δέσμευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Πολιτειών για απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο, καθώς και την πολιτική και οικονομική σταθερότητα της χώρας μας. Έτσι, καταστήσαμε τη χώρα μας πύλη εισόδου αμερικανικού LNG για την Ευρώπη και ασφαλή αφετηρία του νέου αναπτυξιακού διαδρόμου προς τη βορειοανατολική και κεντρική Ευρώπη, περιορίζοντας ταυτόχρονα τον ρόλο της Τουρκίας στον νέο ενεργειακό χάρτη.
Σε αυτή τη διαδρομή, οι ελληνικές ενεργειακές εταιρείες στάθηκαν ισότιμα και με απόλυτη επάρκεια δίπλα στους μεγαλύτερους διεθνείς ενεργειακούς κολοσσούς, επιβεβαιώνοντας την αξιοπιστία και την τεχνογνωσία τους. Κατά τη διάρκεια του P-TEC, υπέγραψαν συμβάσεις μεγάλης και πολυεπίπεδης αξίας, για τον σημερινό ενεργειακό χάρτη αλλά και για τον ενεργειακό προσανατολισμό της επόμενης δεκαετίας.
Από εδώ και πέρα, έχουμε ακόμη περισσότερη δουλειά. Οφείλουμε να υλοποιήσουμε, με συνέπεια και ταχύτητα, όλες τις συμφωνίες που επιτύχαμε, ενισχύοντας περαιτέρω την Κεντρική Αρτηρία Ανάπτυξης και Σταθερότητας για την περιοχή μας και για ολόκληρη την Ευρώπη».
Ειδικότερα τα επιχειρηματικά σχέδια έχουν ως εξής:
Ηλεκτρική διασύνδεση με την Αίγυπτο
Η προγραμματισμένη διασύνδεση ισχύος 3000 MW συνοδεύεται από την ανάπτυξη μονάδων ΑΠΕ στην Αίγυπτο, συνολικής ισχύος 9,5 GW (αιολικά και φωτοβολταϊκά). Το έργο υλοποιείται από την Elica Interconnector του ομίλου Κοπελούζου και βρίσκεται στο στάδιο εκπόνησης μελετών για την ακριβή χαρτογράφηση του βυθού. Σύμφωνα με πηγές του ομίλου, 60 ελληνικές βιομηχανίες έχουν ήδη υπογράψει συμφωνίες για αγορά ηλεκτρικής ενέργειας από τη διασύνδεση, ενώ το ένα τρίτο της παραγόμενης ενέργειας θα προορίζεται για επανεξαγωγή.
Κάθετος διάδρομος
Στο πλαίσιο της P-TEC, οι Διαχειριστές Συστημάτων Μεταφοράς Φυσικού Αερίου Ελλάδας, Βουλγαρίας, Ρουμανίας, Μολδαβίας και Ουκρανίας υπέβαλαν κοινό αίτημα προς τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές για την έγκριση δύο νέων διασυνοριακών προϊόντων: Route 2 και Route 3. Ο πρώτος θα ξεκινά από τον πλωτό σταθμό ΥΦΑ Αλεξανδρούπολης, ενώ ο δεύτερος από τον διαδριατικό αγωγό (TAP). Ήδη το Route 1 έχει λάβει έγκριση, με αφετηρία τον σταθμό ΥΦΑ της Ρεβυθούσας.
Η έγκριση των νέων οδεύσεων, σε συνδυασμό με τη μείωση των τιμολογίων διέλευσης και τις ενισχύσεις στο δυναμικό μεταφοράς, θα επιτρέψει τη διέλευση μεγαλύτερων ποσοτήτων φυσικού αερίου μέσω Ελλάδας, αντικαθιστώντας το ρωσικό φυσικό αέριο που θα σταματήσει να ρέει έως το τέλος του 2027. Παράλληλα, θα καταστεί δυνατός ο εφοδιασμός της Ουκρανίας.
LNG από τις ΗΠΑ
Η ATLANTIC – SEE LNG TRADE (κοινοπραξία του ομίλου AKTOR και της ΔΕΠΑ Εμπορίας) υπέγραψε συμφωνία με την αμερικανική Venture Global για την προμήθεια 0,5 έως 1,5 εκατ. τόνων LNG ετησίως από τις ΗΠΑ, για διάστημα 20 ετών αρχής γενομένης από το 2030. Πρόκειται για την πρώτη μακροχρόνια συμφωνία προμήθειας LNG από τις Ηνωμένες Πολιτείες, με έναν από τους μεγαλύτερους παραγωγούς της χώρας.
Παράλληλα, η ATLANTIC – SEE LNG TRADE υπέγραψε μνημόνια κατανόησης διάρκειας 20 ετών για πώληση LNG: με την ουκρανική Naftogaz (έως 0,7 εκατ. τόνους ετησίως) και με τις ρουμανικές NOVA POWER & GAS και Transgaz (έως 1,4 εκατ. τόνους ετησίως).
Προμήθεια φυσικού αερίου στην Κύπρο
Η ελληνικών συμφερόντων Energean προτείνει τον εφοδιασμό της Κύπρου με φυσικό αέριο από τα κοιτάσματα του Ισραήλ που διαχειρίζεται. Η πρόταση, απευθυνόμενη στις κυβερνήσεις Κύπρου και Ισραήλ, προβλέπει την κατασκευή νέου υποθαλάσσιου αγωγού που θα συνδέει την πλωτή μονάδα παραγωγής και αποθήκευσης (FPSO) «Energean Power» απευθείας με την Κύπρο.
Ο υπουργός Ενέργειας και Υποδομών του Ισραήλ Eli Cohen δήλωσε ότι η πώληση φυσικού αερίου στην Κύπρο θα ενισχύσει τη διεθνή θέση του Ισραήλ, θα συμβάλει στη σταθερότητα και ευημερία και θα αποφέρει σημαντικά έσοδα. Το αέριο θα προέρχεται από το κοίτασμα Katlan.
Γεώτρηση στο Ιόνιο
Η προγραμματισμένη γεώτρηση ύψους 100 εκατ. δολαρίων στο «μπλοκ 2» δυτικά της Κέρκυρας καθίσταται ρεαλιστική μετά την είσοδο της ExxonMobil στην κοινοπραξία, εξαγοράζοντας μερίδια από την Energean και την Helleniq. Η υλοποίηση θα εξαρτηθεί από την επανεκτίμηση των σεισμικών δεδομένων και, εφόσον είναι θετικά, θα ακολουθήσει απόφαση για παραγωγικές γεωτρήσεις και εγκατάσταση εξοπλισμού άντλησης, επεξεργασίας και μεταφοράς, με επενδυτικό κόστος 5 δισ. δολαρίων.
Η πιθανή ανακάλυψη υδρογονανθράκων σε εμπορικά εκμεταλλεύσιμες ποσότητες θα αποτελέσει σημείο καμπής για την Ελλάδα και την ΕΕ, καλύπτοντας σημαντικό τμήμα των ενεργειακών αναγκών.
Διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ
Στο τραπέζι βρίσκεται επίσης η διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ (Great Sea Interconnector), για την οποία συμφωνήθηκε επικαιροποίηση των μελετών και αναζήτηση νέων μετόχων που θα συμμετάσχουν στην επένδυση.
