Ένα ακόμη βαρύ αεροπορικό δυστύχημα έρχεται να προστεθεί στο σκοτεινό παρόν του Σουδάν, αυτή τη φορά στην πόλη Πορτ Σουδάν στις ακτές της Ερυθράς Θάλασσας. Στρατιωτικό μεταγωγικό της σουδανικής αεροπορίας κατέληξε στη ζώνη της βάσης Οσμάν Ντίγκνα την ώρα που επιχειρούσε προσγείωση, μετατρέποντας μια κρίσιμη στρατιωτική πτήση σε τραγωδία με εικόνες απόλυτης καταστροφής.

Σύμφωνα με όσα μεταδίδονται από πηγές που μίλησαν σε διεθνή πρακτορεία, το αεροσκάφος αντιμετώπισε αιφνίδια τεχνική βλάβη λίγο πριν αγγίξει τον διάδρομο. Σε μία χώρα όπου οι μεταφορές από αέρα έχουν εξελιχθεί σε κομβικό εργαλείο για τον στρατό μέσα σε συνθήκες πολέμου, ένα τέτοιο περιστατικό δεν είναι απλώς ζήτημα στρατιωτικής απώλειας. Είναι ακόμη ένα πλήγμα στο ήδη επιβαρυμένο ανθρώπινο και υλικό δυναμικό του κράτους.

Το Ιλιούσιν που δεν έφτασε ποτέ με ασφάλεια στον διάδρομο

Το μεταγωγικό ήταν τύπου Ιλιούσιν Ιl 76 σοβιετικού σχεδιασμού, ένα τετρακινητήριο αεροσκάφος που χρησιμοποιείται εδώ και χρόνια από τον σουδανικό στρατό για μεταφορά υλικού και προσωπικού. Πρόκειται για βαρύ μεταγωγικό με μήκος σχεδόν σαράντα επτά μέτρων και άνοιγμα πτερύγων περίπου πενήντα ένα μέτρα, ικανό να καλύψει αποστάσεις χιλιάδων χιλιομέτρων χωρίς ενδιάμεσο σταθμό.

Το συγκεκριμένο αεροσκάφος φαίνεται ότι εισήλθε στη φάση προσέγγισης προς την αεροπορική βάση Οσμάν Ντίγκνα όταν προέκυψε η αναφερόμενη τεχνική βλάβη. Μέσα σε ισχυρή πίεση χρόνου και σε περιβάλλον που ήδη τελεί υπό ένταση λόγω του πολέμου, κάθε απόκλιση από τις προβλεπόμενες διαδικασίες μετατρέπεται σε κρίσιμο παράγοντα. Στην προκειμένη περίπτωση, η κατάληξη ήταν η συντριβή στο έδαφος δίπλα στον διάδρομο προσγείωσης.

Πλήρωμα χωρίς σωτηρία και ερωτήματα για το φορτίο

Πηγές που επικαλείται το Γαλλικό Πρακτορείο αναφέρουν ότι όλα τα μέλη του πληρώματος έχασαν τη ζωή τους στο δυστύχημα. Ο σουδανικός τακτικός στρατός δεν έχει δώσει ακόμη επίσημο αριθμό επιβαινόντων ούτε έχει δημοσιοποιήσει αναλυτικό απολογισμό, ενώ δεν έχει γίνει γνωστό τι ακριβώς μετέφερε το μεταγωγικό.

Κανονικά, ένα Ιλιούσιν Ιl 76 επιχειρεί με πενταμελές πλήρωμα. Ανάλογα με την αποστολή, μπορεί να μεταφέρει στρατιωτικό υλικό, ανθρωπιστικά φορτία, ενισχύσεις προσωπικού ή συνδυασμό αυτών. Σε συνθήκες πολέμου, όπου αεροδρόμια και βάσεις λειτουργούν ως κρίσιμα νεύρα ανεφοδιασμού, κάθε τέτοιο αεροσκάφος αποτελεί πολύτιμο κρίκο στην αλυσίδα επιχειρήσεων. Η απώλειά του, ειδικά με ανθρώπινες ζωές, βαραίνει διπλά.

Πορτ Σουδάν σε ρόλο νευραλγικού κόμβου μέσα στον πόλεμο

Το Πορτ Σουδάν έχει εξελιχθεί σε ένα από τα πιο σημαντικά σημεία της χώρας από την έναρξη του πολέμου ανάμεσα στον τακτικό στρατό και τις Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης από τον Απρίλιο του δύο χιλιάδες είκοσι τρία. Η πόλη λειτουργεί ως πύλη προς την Ερυθρά Θάλασσα αλλά και ως ένα από τα πεδία όπου συγκλίνουν στρατιωτικές, πολιτικές και ανθρωπιστικές ισορροπίες.

Σε αυτό το περιβάλλον, η συντριβή ενός στρατιωτικού μεταγωγικού δεν είναι ένα απλό μεμονωμένο συμβάν. Προστίθεται σε μια μακρά λίστα καταστροφών που έχουν χτυπήσει υποδομές, αεροδρόμια, δρόμους και κρίσιμα δίκτυα μιας χώρας ήδη εξαντλημένης. Οι εικόνες από το σημείο του δυστυχήματος έρχονται να επιβεβαιώσουν ότι ακόμη και οι προσπάθειες ανασύνταξης του στρατού περνούν από λεπτές ισορροπίες, οι οποίες μπορεί να ανατραπούν μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα.

Μια χώρα βυθισμένη σε μαζική προσφυγιά και ανθρωπιστική κρίση

Ο πόλεμος που μαίνεται στο Σουδάν εδώ και πάνω από ενάμιση χρόνο έχει στοιχίσει, σύμφωνα με εκτιμήσεις, δεκάδες αν όχι εκατοντάδες χιλιάδες ζωές. Ταυτόχρονα, περίπου δώδεκα εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί από τα σπίτια τους, δημιουργώντας μία από τις μεγαλύτερες προσφυγικές κρίσεις στον πλανήτη. Οι υποδομές της χώρας έχουν υποστεί τεράστιες καταστροφές, από νοσοκομεία και σχολεία μέχρι δίκτυα ύδρευσης και ενέργειας.

Η νέα τραγωδία με το μεταγωγικό έρχεται σε αυτή ακριβώς τη συγκυρία, όπου εκατομμύρια άνθρωποι εξαρτώνται από ανθρωπιστική βοήθεια για να επιβιώσουν και οι μάχες συνεχίζονται σε πολλαπλά μέτωπα. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, κάθε απώλεια στρατιωτικού μέσου, είτε κατά την απογείωση είτε κατά την προσγείωση, επηρεάζει και την ικανότητα του κράτους να διαχειριστεί την ήδη εκρηκτική κατάσταση.

Επισφαλής ισορροπία ανάμεσα σε στρατιωτικές ανάγκες και ανθρώπινο κόστος

Το δυστύχημα στο Πορτ Σουδάν αναδεικνύει για ακόμη μία φορά τον βαθμό στον οποίο οι ένοπλες συγκρούσεις φθείρουν όχι μόνο τους αντιμαχόμενους αλλά και τα ίδια τα εργαλεία με τα οποία διεξάγονται οι επιχειρήσεις. Οι εντατικές χρήσεις στρατιωτικών μέσων, οι περιορισμένες δυνατότητες συντήρησης και η πίεση χρόνου δημιουργούν ένα περιβάλλον όπου η πιθανότητα τεχνικής βλάβης αυξάνεται.

Την ίδια στιγμή, πίσω από κάθε ανακοίνωση για τεχνική αστοχία και επιχειρησιακές λεπτομέρειες κρύβονται άνθρωποι που δεν θα επιστρέψουν ποτέ στα σπίτια τους. Για αυτούς δεν θα υπάρξουν πρωτοσέλιδα πέρα από τις λίγες γραμμές μιας διεθνούς είδησης. Για τις οικογένειές τους όμως, η τραγωδία είναι απόλυτα προσωπική και διαρκής.

Ένα ακόμη δυστύχημα σε έναν πόλεμο χωρίς ορατό τέλος

Το στρατιωτικό μεταγωγικό που συνετρίβη στην Ερυθρά Θάλασσα την ώρα της προσγείωσης του στην βάση Οσμάν Ντίγκνα αποτελεί ένα ακόμη επεισόδιο σε μια σύγκρουση που δεν δείχνει να πλησιάζει σε λύση. Οι αριθμοί των νεκρών, των εκτοπισμένων και των κατεστραμμένων υποδομών ανεβαίνουν σιωπηλά, την ώρα που η διεθνής κοινότητα αναζητά τρόπους να περιορίσει την καταστροφή χωρίς να έχει μέχρι στιγμής καταφέρει να την ανακόψει.

Η συντριβή του Ιλιούσιν υπενθυμίζει ότι στον πόλεμο αυτόν, ακόμη και οι πτήσεις που δεν εκτελούν αποστολές μάχης μπορεί να καταλήξουν σε θανατηφόρες παγίδες. Σε ένα Σουδάν που προσπαθεί να σταθεί όρθιο μέσα σε χάος, κάθε τέτοιο δυστύχημα βαθαίνει ακόμη περισσότερο το συλλογικό τραύμα μιας ήδη γονατισμένης κοινωνίας.