Το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο για τη φορολόγηση πλοίων επιφέρει μια από τις πιο εκτεταμένες αναδιαρθρώσεις του θεσμικού πλαισίου του ν. 27/1975, με άμεσο αντίκτυπο σε πλοιοκτήτες, διαχειρίστριες εταιρείες, επαγγελματίες του yachting και φορείς της ναυτιλιακής δραστηριότητας. Από τα φορολογικά έτη 2024 τίθενται σε ισχύ οι σημαντικές μεταβολές των άρθρων 198, 199, 200 και 202, ενώ η ρύθμιση για τη φορολόγηση πλοίων υπό ξένη σημαία (άρθρο 201) εφαρμόζεται ήδη από το 2023, ενισχύοντας την ανάγκη συμμόρφωσης των διαχειριστών που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, σύμφωνα με το 

Κεντρικός πυλώνας του νέου πλαισίου είναι η αναμόρφωση του τρόπου υπολογισμού του φόρου για τα πλοία δεύτερης κατηγορίας (άρθρο 198). Προβλέπεται νέα κλίμακα βάσει κόρων (GRT), θέσπιση ελάχιστου φόρου, εκτεταμένη αναδιάρθρωση των συντελεστών ανά κατηγορία πλοίου και διαφοροποιήσεις για επαγγελματικά και ιδιωτικά σκάφη αναψυχής, τουριστικά ημερόπλοια, ταχύπλοα, ρυμουλκά, ερευνητικά, αλιευτικά και ειδικά πλοία. Παράλληλα, καθορίζονται συγκεκριμένες μειώσεις για φορτηγά και επιβατηγά, ενώ μπαίνει τέλος στη μείωση λόγω ακινησίας για τα ιδιωτικά σκάφη αναψυχής.

Με το άρθρο 199, ορίζεται ότι μόνο τα πλοία με πραγματικό μηδενικό συντελεστή απαλλάσσονται από την υποχρέωση δήλωσης, αποσαφηνίζοντας μια περιοχή, που προκαλούσε ερμηνευτικές ασάφειες.

Το άρθρο 200 φέρνει σημαντικές αλλαγές στις διαδικασίες μεταβίβασης ή υποθήκευσης πλοίων: προϋπόθεση πλέον για οποιαδήποτε καταχώριση στο νηολόγιο είναι η πλήρης εξόφληση όλων των σχετικών φόρων (φόρος και εισφορά του ν. 27/1975, φόρος αμοιβών πληρωμάτων, τέλος άρθρου 57 ν. 4646/2019). Ενισχύονται επίσης οι κανόνες για τον νέο πλοιοκτήτη, ο οποίος αναλαμβάνει αυτομάτως φορολογική υποχρέωση από την ημέρα μεταβίβασης.

Το άρθρο 201 ενισχύει τον μηχανισμό φορολόγησης των πλοίων υπό ξένη σημαία, εξομοιώνοντας τη διαδικασία δήλωσης και καταβολής φόρου με εκείνη των ελληνικών. Παρέχεται δυνατότητα έκπτωσης φόρων χωρητικότητας που έχουν καταβληθεί στο εξωτερικό, υπό αυστηρές προϋποθέσεις, καθώς και καθορισμός του τρόπου καταλογισμού όταν η διαχείριση ανατίθεται εντός του έτους σε ελληνική εταιρεία.

Τέλος, το άρθρο 202 προβλέπει ότι οι απαλλαγές και μειώσεις του άρθρου 13 του ν. 27/1975 δεν εφαρμόζονται πλέον σε ιδιωτικά και επαγγελματικά πλοία και πλοιάρια αναψυχής, καθώς και σε τουριστικά ημερόπλοια — με μοναδική εξαίρεση την ειδική απαλλαγή για πλοία δεύτερης κατηγορίας.

Συνολικά, το νομοσχέδιο επιχειρεί να εκσυγχρονίσει πλήρως το καθεστώς φορολόγησης πλοίων, να αντιμετωπίσει παλαιά κενά, να περιορίσει τις ασάφειες και να προσαρμόσει τη φορολογική βάση στις σημερινές ανάγκες της ναυτιλιακής δραστηριότητας και της αγοράς αναψυχής.

Ο αντίκτυπος εστιάζει στα εξής σημεία:

-Διεύρυνση της φορολογικής βάσης στον τομέα της αναψυχής.

-Τερματισμός ανάλογων διευκολύνσεων που ίσχυαν ιστορικά για μεγάλο μέρος του κλάδου.

-Νέα δεδομένα για εταιρείες charter, ιδιοκτήτες τουριστικών ημεροπλοίων και ιδιωτικών yachts.

Πιο συγκεκριμένα κεντρικά σημεία ανά άρθρο:

Άρθρο 198 – Φορολόγηση πλοίων δεύτερης κατηγορίας

-Ριζική αναμόρφωση του τρόπου υπολογισμού του φόρου για όλα τα πλοία δεύτερης κατηγορίας.

-Εφαρμογή από φορολογικό έτος 2024.

-Εισαγωγή νέας κλίμακας βάσει κόρων ολικής χωρητικότητας (GRT).

-Θεσπίζεται ελάχιστος φόρος για κάθε πλοίο.

Συντελεστές και κατηγορίες

Νέα διαβάθμιση συντελεστών ανά εύρος χωρητικότητας.

Διαφορετικοί συντελεστές για:

-επαγγελματικά και ιδιωτικά σκάφη αναψυχής

-τουριστικά ημερόπλοια

-ταχύπλοα

-ρυμουλκά – ναυαγοσωστικά

-ερευνητικά – αλιευτικά

-λοιπά ειδικά πλοία.

Επιμέρους ρυθμίσεις – Μειώσεις

-Μείωση φόρου για φορτηγά και επιβατηγά με συγκεκριμένα κριτήρια.

-Κατάργηση της μείωσης για ακινησία στα ιδιωτικά σκάφη αναψυχής.

-Πρόβλεψη για εξαιρέσεις ή μειωμένη φορολόγηση συγκεκριμένων τύπων επαγγελματικών πλοίων.

Άρθρο 199 – Υποβολή δήλωσης μόνο όταν υπάρχει μη μηδενικός φόρος
-Αποσαφηνίζεται ότι δήλωση φόρου υποβάλλεται μόνο όταν προκύπτει πραγματικός φόρος προς πληρωμή.

-Πλοία με πραγματικό μηδενικό συντελεστή απαλλάσσονται από την υποχρέωση υποβολής δήλωσης.

-Η ρύθμιση αντιμετωπίζει την προηγούμενη ερμηνευτική ασάφεια και απλοποιεί τη διαδικασία για πλοιοκτήτες και διαχειριστές.

Άρθρο 200 – Φορολογική ενημερότητα για μεταβίβαση, υποθήκη ή κατάθεση εγγράφων στο νηολόγιο
-Καμία μεταβίβαση πλοίου, σύσταση υποθήκης ή καταχώριση εγγράφου στο νηολόγιο δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί χωρίς εξόφληση όλων των φόρων που το αφορούν.

-Εφαρμογή από το 2024.

Υποχρεώσεις προς εξόφληση

Πριν από οποιαδήποτε πράξη στο νηολόγιο απαιτείται εξόφληση:

-φόρου και εισφοράς ν. 27/1975

-φόρου αμοιβών πληρωμάτων (όπου εφαρμόζεται)

-τέλους άρθρου 57 του ν. 4646/2019

-κάθε συναφούς φόρου που έχει καταλογιστεί έως τότε.

Νέες υποχρεώσεις για τον νέο πλοιοκτήτη

Η φορολογική υποχρέωση μεταφέρεται αυτόματα στο νέο πλοιοκτήτη από την ημέρα της μεταβίβασης.

Προβλέπεται μηχανισμός καταλογισμού όταν υπάρχουν ανεξόφλητες υποχρεώσεις πριν την καταχώριση της μεταβίβασης.

Άρθρο 201 – Φορολόγηση πλοίων υπό ξένη σημαία
-Εξομοίωση του τρόπου δήλωσης και φορολόγησης ξένων πλοίων που διαχειρίζονται από την Ελλάδα, με τα αντίστοιχα ελληνικής σημαίας.

-Ισχύει ήδη από το φορολογικό έτος 2023.

Βασικές προβλέψεις

Ο φόρος καταβάλλεται από την πλοιοκτήτρια εταιρεία ή τον διαχειριστή στην Ελλάδα.

Δυνατότητα έκπτωσης φόρου χωρητικότητας που έχει καταβληθεί στο εξωτερικό, υπό προϋποθέσεις.

Ρυθμίζεται ο τρόπος καταλογισμού σε περίπτωση που η διαχείριση αλλάξει μέσα στο ίδιο έτος (π.χ. ανάθεση σε ελληνική εταιρεία από ένα συγκεκριμένο τρίμηνο).

Ενισχύονται οι υποχρεώσεις τεκμηρίωσης, καταγραφής και δήλωσης από τις ελληνικές διαχειρίστριες.

Άρθρο 202 – Περιορισμός απαλλαγών και μειώσεων
Οι απαλλαγές και μειώσεις του άρθρου 13 του ν. 27/1975 δεν εφαρμόζονται πλέον σε:

-ιδιωτικά σκάφη αναψυχής

-επαγγελματικά σκάφη αναψυχής

-τουριστικά ημερόπλοια

-πλοιάρια αναψυχής κάθε τύπου.

-Μοναδική εξαίρεση: οι ειδικές απαλλαγές για πλοία δεύτερης κατηγορίας, που παραμένουν σε ισχύ.